22/01/2024
Judith Stoop
Ieder systeem heeft vijf basisbehoeften
De mate waarin in vijf basisbehoeften wordt voorzien bepaalt de vitaliteit van een systeem. Als in de basisbehoeften niet wordt voorzien ontstaat er zelfregulering. Delen van het systeem (lees: mensen) gaan gedrag vertonen zodat basisbehoeftes alsnog vervuld worden. Dit gaat gepaard met 'symptomen' die soms als storend, negatief, of recalcitrant worden ervaren. (En soms tot arbeidsconflicten leiden.) Maar deze zelfregulering probeert dan (vaak onbewust) een basisbehoefte te herstellen die niet op orde is.
De behoeften zijn:
1. De oorsprong dient als vertrekpunten erkend te worden. Vanuit welke oorsprong, wens of doel is dit bedrijf, deze samenwerking, of dit inituatief gestart? Aandacht voor en helderheid over dit leidend principe is een behoefte.
2. De tweede behoefte is dat het verleden gezien wil worden als basis voor het heden, en een plek moet krijgen. Wat er ook is gebeurd, is gebeurd. The good, the bad, and the ugly. Dit alles heeft het gemaakt zoals het nu is. Alles moet onder ogen worden gezien. Inclusief zwarte bladzijden en ingrijpende gebeurtenissen. Gebeurt dat niet, kan er weerstand tegen vernieuwing komen.
3. Alles wat erbij hoort wordt gezien en heeft recht op een heldere plek in het geheel. Wat is ieders 'thuisbasis'? Bij welk team hoor je? En hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met langdurig zieken? Of met stagiairs? Horen die er óók volledig bij?
4. In de ordening van het geheel heeft elk deel een eigen logische plek. Zelfregulering treedt bijvoorbeeld op als iemand geen echte plek heeft of een plek dubbel bezet is. Als een functie of afdeling niet meer van belang is voor het voortbestaan van het systeem, is er letterlijk geen plek meer voor. Vraag je ook af welke ordeningsprincipes er mogelijk nog méér zijn, behalve de formele hiërarchie? Wat gebeurt er bijvoorbeeld als in de formele hiërachie opleiding boven leeftijd of ervaring geplaatst wordt? Wringt dat wellicht?
5. En tot slot, en deze behoefte geldt voor iedere gezonde relatie: er moet een faire balans zijn tussen geven en ontvangen. Mensen proberen de onderlinge balans van geven en ontvangen te bewaken en zo nodig te herstellen. Als deze balans er is, ontstaat er vrijheid. Op de toekomst rust geen hypotheek van het verleden. Iedere nieuwe beweging kan onbelast worden ingezet.