De vrijwilligheid van mediation

Mediation weigeren mág. Mediation inzetten bij arbeidsconflicten is geen verplichting en kan niet worden opgelegd. Toch is weigeren niet verstandig. Zowel de werkgever als de werknemer moeten zich inspannen om een arbeidsconflict op te lossen. Helemaal als het conflict leidt tot ziekteverzuim.

​​​​​​​Dit is het beginsel van goed werknemerschap en goed werkgeverschap. Mocht het conflict escaleren en eindigen bij de rechter, dan heeft een mediationweigerende werkgever of -nemer de rechter over het algemeen iets uit te leggen.
Tegelijkertijd is vrijwilligheid bij mediation een groot goed. Je start vrijwillig aan mediation, hiervoor teken je ook in de mediationovereenkomst die je met elkaar aangaat. En het staat je vrij de mediation op ieder moment te beëindigen, als je meent dat het niet langer nuttig is. Die vrijwilligheid is belangrijk omdat het waarborgt dat mensen zich tijdens mediation echt zullen inspannen om samen een oplossing te vinden.
Maar goed, de vrijwilligheid en het gegeven dat je mediation eigenlijk niet kunt weigeren, staan uiteraard op gespannen voet met elkaar. Het risico is er dat een werkgever of een werknemer een soort ‘rituele dans’ uitvoert door een mediationtraject aan te gaan. Mediation is vertrouwelijk, en als het mislukt dan is ook de reden van dat mislukken vertrouwelijk. Een werkgever of -nemer kan dan bij de rechter zeggen dat hij mediation heeft geprobeerd, maar dat het ‘helaas’ niet is gelukt. Daarom is het voor een arbeidsmediator enorm belangrijk in de individuele intake-gesprekken met partijen goed na te zijn of het committent er is om er samen in mediation uit te komen. Om na te gaan of partijen echt open staan voor verschillende oplossingsrichtingen. Of om bij partijen - door uit te leggen wat mediation is en kan opleveren - dit committent te creëren. 
Een mediation slaagt alleen als partijen een oplossing vinden die voor beiden aantrekkelijk is. Kortom: je komt er alleen uit als de ander ook tevreden is. Of anders gezegd: bij mediation is er geen winnaar of verliezer. Als mediation slaagt, dan is iedereen tevreden. Het helpt om partijen te laten nadenken over hun alternatieven. Hoe zal zo’n traject bij de rechtbank eruitzien? Hoe sterk is je zaak? Wat gebeurt er als je wint? Wat gebeurt er als de ander wint? Hoe lang zou het duren? En kosten? 
Zodat er echt committent is bij de start van mediation. En zodat mediation een eerlijke kans krijgt en partijen er samen uit kunnen komen. En die rechter eindelijk een dagje vrij kan nemen.